İnsan geleceği hiçbir zaman bilemez, ama doğru tahmin edebilir. Doğru tahmin etme ise makul bir maliyetle ve doğru bir zamanda yapılırsa bir anlam ifade eder. Geleceği doğru tahmin etme sürecinde kullanılan başlıca girdi ise geçmiştir. Bu sürece etki eden ana faktörler: geleceği doğru tahmin etmede yardımcı olacak doğru soruyu sormak, geçmiş verinin doğru ve istenen nitelikte olması, raporlamaya giden tahmin etme sürecinin doğru kurgulanması, sürecin değişime ve geliştirilmeye karşı bakımının doğru yapılması olarak listelenebilir. Sürecin sonunda ortaya çıkan ve raporlama olarak ifade edebileceğimiz renk, sayı ya da grafik içeren bilgi bize kolay tahmin edilebilir bir gelecek sunacaktır.

Doğru Soru Geleceği Ayağına Getirir

Bilgiye dönüşmeyen yani faydalanılamayan her veri aslında sizin için belli bir maliyeti olan ve süreçlerinizi karmaşıklaştırarak size zaman kaybettiren bir çöplüğün elemanıdır. Peki değerli olarak nitelendirdiğimiz ve veriden ayırdığımız bilgiyi nasıl bulacağız? Doğru yöntem soru sormaktan geçmektedir. Zaten raporlama da sorulan sorulara yani bilgisayar dilinde “query”lere verilen cevaplardır. Geleceği tahmin etmek çok kolay: doğru soru ve doğru cevap. Gelecek zaten tahmin edilebilir olacaktır.

Doğru Bir Gelecek için Önce Doğru ve Yeterli Bir Geçmiş Gerekir

Önümüzde tahmin etmek istediğimiz bir gelecek senaryosu var. Doğru ve etkili bir soru da var ama iş daha bitmedi, bir de doğru cevap işe yarar nitelikte olmalıdır. Doğru cevap soruyu soranı tatmin edecek kalitede bir bilgi içermelidir. Bu bilgi de tuttuğumuz veriler içerisinden gelecektir, tabii eğer böyle bir bilgi mevcutsa. İlk olarak yapılması gereken bu bilgiyi elde edebileceğimiz verinin olduğunu kontrol etmektir Mevcut değilse veriyi edinme süreci tasarlanmalı ve soruya cevap verilecek şekilde ilgili veri tutulmalıdır. Mevcutsa, doğru mu, hangi filtrelere göre bakılacak, hangi kırılımlarda görünecek yan sorularına da cevap olacak şekilde genişletilerek bir veri kümesi haline getirilmelidir. Bu süreçteki en sağlıklı yöntem verinin tutulma sürecini bilen ekip ile veriyi bilgiye dönüştürecek olan ekibin birlikte çalışması olacaktır. 

Veriyi Bilgiye Dönüştüren Sürecin Doğru Kurgulanması

Veriyi tutulduğu sistemden alarak ayrıştıran, birleştiren, formülize eden, görselleştirerek raporlara kadar getiren sürecin sahibi genelde İş Zekası ekibidir. Verinin tutulması ve hangi koşullarda kullanılması gerektiği bilgisi de süreç ekibindedir. Koordineli bir çalışma ile verinin ne kadar detaylı olması gerektiği, ne kadar geçmişe gidilmesi gerektiği, verinin nasıl filtrelenerek temizleneceği ve son kullanıcıya hangi formülasyonla ulaştırılacağı süreç ekibiyle iş zekası ekibinin çalışması sonucu ortaya çıkacaktır. Süreç ekibinin eksikliğinde bir sonraki yazımızın konusu olan “2 dk olarak görülen iş nasıl 80 Gün sürdü” makalesine örnek oluşturacak bir sürece girilebilir. 

Doğru Cevaplar Gelmeye Başladı, Bitti Mi, Bitmedi…

Toplantıların ardından süreç tasarlanır, veriler raporlama katmanına alınır, bilgiye dönüştürülür ve son kullanıcıya verilir. Başarıyla bitmiş bir projenin ardından ilk gün herkes mutlu olabilir. Süreç işledikçe mutlu kalabilecekler midir sorusunun cevabı da sürecin bakımı konusu ile ilintilidir. 

Bir süre sonra aşağıdaki sorunlar ile mi karşılaşıyorsunuz?

  • Rapor ilk günlerde canavar gibiydi, uçuyor kaçıyordu. Şimdi açılmıyor bile!
  • Rapor ilk günlerde tam benim elle hesapladığım değeri getiriyordu, şimdi hesaplamalarım hiç tutmuyor.
  • Rapor ilk günlerde görsel olarak tam oturuyordu, sayılar şiştikçe görseller dağıldı.
  • Bu tür sorunların başlıca nedeni, gelecek tahmini ile geleceğin örtüşmemesi ya da test senaryolarının yetersizliği olarak görülebilir. Ne denilebilir ki, rapor isteyen bakım masrafına katlanır. Bakım masrafınızın az olması dileğiyle…

Her Doğru Soruya Gelen Doğru Cevap Sizi Geleceğe Götürmeyebilir

Doğru soru sordunuz ve tam istediğiniz doğru bir cevap aldınız ama mutlu değilsiniz. Çünkü bu süreç inşa edilirken dikkat edilmesi gereken diğer etmenler düşünülmemiş. Pek çok etmen olabilir;

  • Doğru cevap doğru bir zamanda gelmemiş, daha geç gelmiş olabilir. Zamanı iyi ayarlamalısınız. 
  • Doğru cevabı bulmak için çok fazla masraf yapılmış olabilir. Maliyet yönetimini iyi yapmalısınız.
  • Doğru cevap size daha fazla soru ile gelmiş olabilir. Kapsam yönetimini iyi yapmalısınız.

Projenizi beraber planlayalım.